Ở phần trước chúng ta đã nói qua về “lục thập tứ dịch quái”, chính là xuất phát từ bốc dịch, giới thiệu Chu dịch quái ca cùng bát cung quái tự. Chủ yếu giúp cho độc giả nhớ được tên quái và ý nghĩa cơ bản.
Hiện tại ở chương “huyền không đại quái”, không phải là lục thập tứ quái có sự khác biệt, mà nguyên nhân do cách vận dụng lục thập tứ quái trong phong thủy huyền không đại quái, nhất định phải thận trọng và tìm hiểu kỹ Tiên thiên bát quái thuộc tính âm dương đối với thập lục tứ quái.
Ứng dụng quái lý của lục thập tứ quái trong huyền không, có thể dùng 4 đồ hình dưới đây để biểu thị. Bốn bức quái đồ do Dương Công truyền lại đó là “Nhất viên, nhất phương, nhị hoành”. Phương đồ hình tròn, hay gọi là “lục thập tứ quái phương viên đồ”.
Huyền không đại quái chủ yếu nói về nghĩa lý của “phụ mẫu tam ban quái”, “thất tinh đả kiếp”, “âm dương đối đãi lưu hành”, cùng “thuận nghịch điên đảo”. Những phần này đều được biểu diễn rõ ở “tứ bức quái đồ”.
Ý nghĩa của “lục thập tứ quái phương viên đồ”, – “Thiên viên vu ngoại, địa phương vu nội” – 「天圖於外，地方於内」, “viên vu ngoại vi dương phương vu trung vi âm; viên giả động nhi vi Thiên, phương giả tĩnh nhi vi Địa” – 「圖於外為陽方於中為陰; 圖者動而為天, 方者靜而為地」.
Phương viên đồ, cũng chính là quan niệm của người Trung Quốc cổ đại, đó là quan niệm trời tròn đất vuông, bởi vậy nó chính là “Thiên địa phối hợp đồ”. Viên đồ còn có tên là “Thiên quái”, phương đồ còn gọi là “Địa quái”.
Mỗi thành quái có 6 hào, 3 hào ở trên được gọi là thượng quái hoặc còn gọi là ngoại quái, còn được dùng như là tượng của trời nên gọi là “Thiên quái”. Ba hào ở dưới được gọi là hạ quái hoặc còn gọi là nội quái, được dùng như là tượng của đất, nên gọi là “địa quái”.
Ví dụ như Sơn Hỏa Bí , Cấn là thiên quái, Ly là địa quái. Cả hai đều có tên là thiên quái cùng địa quái, nhưng có ý nghĩa khác biệt, mà mọi người cần phải biết: “Viên đồ thiên quái” bên trong có 6 hào là thiên quái và địa quái. “Phương đồ địa quái” cũng có 6 hào phân thành thiên quái và địa quái. Trong “tiên hiền kinh văn”: tên của thiên quái địa quái, có khi là nói về nội ngoại quái, có khi thì nói đến phương viên đồ.
Huyền không đại quái, thường lấy “phương viên địa quái” chuyển hóa thành viên đồ, sau đó phối với viên đồ thiên quái mà thành nội ngoại bàn đồ. Bởi vậy nên mới có tên là thiên bàn, địa bàn.
Và vì để tránh sự nhầm lẫn, từ bây giờ trở đi sẽ quy ước như sau:
- Ba hào thượng hạ của lục hào quái được xưng là nội ngoại quái hoặc là thượng hạ quái. (Mỗi quái có 6 hào, 3 hào trên gọi là thượng quái hoặc ngoại quái, 3 hào dưới gọi là hạ quái hoặc nội quái).
- “Thiên viên địa phương” thì gọi là thiên quái, địa quái tức là thiên bàn, địa bàn để dễ phân biệt.
Dù phân thành “phương đồ”, “viên đồ” và “thiên địa bàn hoành đồ”, nhưng trên thực tế cũng chỉ là sự biến hóa giữa các đồ mà thôi. Phương đồ có thể biểu diễn thành viên đồ, viên đồ có thể biểu diễn thành phương đồ, phương đồ cũng có thể biểu diễn ở dạng hoành đồ, hoành đồ có thể biểu diễn dưới dạng viên đồ… Biến lai hóa khứ, cũng đều là nghĩa lý của “âm dương đối đãi lưu hành”, “thuận nghịch điên đảo”.
Chú thích: nghĩa lý là cái lẽ phải chứa đựng bên trong.
Các đồ hình của phương, viên, hoành đồ có thể xem ở “lục thập tứ quái phương viên đồ” – 六十四卦方圓圖, “lục thập tứ quái thiên bàn hoành đồ”- 六十四卦天盤橫圖, “lục thập tứ quái địa bàn hoành đồ” – 六十四卦地盤橫圖.
Trích: Huyền không đại quái thực hành – tập 2
Đọc thêm:
Nguồn gốc âm dương – Huyền không đại quái thực hành – quyển 1
Sự sắp xếp của viên đồ – Huyền không đại quái thực hành – quyển 2
Discussion about this post